Γράφει η μαθήτρια της Β΄Λυκείου Σιδηροπούλου Ελένη .
Ημέρα της γυναίκας! Ας αναφερθούμε στην γυναίκα του Πόντου, την Πόντια γυναίκα, την Πόντια Μάνα, την Καλομάνα!
Γυναίκες αγνές και τίμιες που τη μοίρα τους καθόριζαν οι άλλοι. Έτσι γνόταν εκείνα τα χρόνια σε όλες τις κοινωνίες. Τις πάντρευαν μικρές, γιατί είχαν φόβο οι γονείς από τους Τούρκους μην και πειράξουν τα κορίτσια τους, κάτι που δεν θα συνέβαινε αν αυτά ήταν παντρεμένα, λόγω του σεβασμού που οι μουσουλμάνοι τρέφουν στο θεσμό του γάμου. Οι πιο καλοθρεμένες ήταν οι καλύτερες από τις αδύνατες και μικροκαμωμένες, γιατί έπρεπε να έχουν δύναμη για τις αγροτικές δουλειές και όχι μόνο!
Χαρακτηριστικό της αντιμετώπισης της γυναίκας από την πρώτη μέρα που θα έμπαινε στο σπίτι των πεθερικών της ήταν το λεγόμενο «Μας», δηλαδή η γυναίκα δεν μιλούσε, όταν ήταν με τα άλλα μέλη της οικογένειας του άνδρα της. Αυτός ήταν με βάση τα έθιμα ο σωστός τρόπος συμπεριφοράς της νέας νύφης προς τα άρρενα μέλη τηςοικογένειας του άντρα της, την πεθερά και τις μεγαλύτερες συννυφάδες. Η νέα νύφη δεν επιτρέπονταν να απευθύνει τον λόγο στα πεθερικά και τους αδελφούς του αντρός της. Δεν έτρωγε ποτέ μαζί τους, ενώ αυτή τους έστρωνε και τους ξέστρωνε το τραπέζι. Μέσα στα καθήκοντά της ήταν η φροντίδα για το πλύσιμο των ποδιών που συμβόλιζε και την υποταγή της και το σέβας. «Η Νύφε κρατεί το μας», άκουγα από την καλομάναμ’ να λέει. Ήταν σεβασμός στους μεγαλύτερους.
Όλοι θαύμαζαν το μεγαλείο της Πόντιας Γυναίκας.Ήταν στυλοβάτης της οικογένειας προσηλωμένη στην τήρηση και διατήρηση των παραδόσεων από γενιά σε γενιά, από τη γλώσσα, τους χορούς, τα ήθη, τα έθιμα, τη διατροφή. Ήταν αυτή που θα τα μετέδιδε όλα αυτά! Θρησκευόμενη, κρατούσε πιστά όλα τα θρησκευτικά καθήκοντα με τα παιδιά της. Ήταν πιστή σύζυγος, αφοσιωμένη, μεγάλωνε μόνη τα παιδιά της με αυστηρές αρχές και κανόνες.
Οι άντρες συχνά ξενιτεύονταν κι έτσι οι γυναίκες ήταν αναγκασμένες να ασχολούνται αυτές με τις αγροτικές δουλειές. Το κόψιμο των ξύλων για τον χειμώνα από το βουνό, τα ζώα, τα χωράφια, τα οικιακά. Ήταν τόσο σκληραγωγημένες, ώστε ακόμη και τα «σελέκια», το φορτίο δηλαδή των ξύλων που κουβαλούσαν στις πλάτες, ανήκε στις δικές τους αρμοδιότητες. Μάλιστα, το καλύτερο ήταν να μην βαρυγκομά και να μην παραπονιέται για τη σκληρή δουλειά. Απεναντίας έλεγαν: «το σελέκ’ ν ατ’ ς ραχίν κι είνε πορπατεί άμον λαμπάδαν, λες κι εσύ, φτουλ’ τά φορτούται».
Άλλη μια εργασία ήταν η κτηνοτροφία. Η γυναίκα έπρεπε να ξυπνά από τα χαράματα να αρμέξει, να καθαρίσει, να ταΐσει τα ζωντανά. Και δεν ήταν ένα και δύο αλλά από 15 μέχρι 20 αγελάδες και βουβάλια. Στο σπίτι για την ανατροφή και για τις οικιακές δουλειές ήταν η Καλομάνα πιο πολύ, η γιαγιά των παιδιών.
Το ντύσιμο των γυναικών ήταν αυστηρό και τίμιοΤα χρώματα ανοιχτά, χαρούμενα για τις νεότερες και σκούρα για τις μεγαλύτερες. Κοινό χαρακτηριστικό η Μαντίλα το «τσίτ», η «κουτσοδέτρα», το μαντίλι που αγκάλιαζε το μέτωπο και άφηνε τις κοτσίδες (τσάμιας) να κρέμονται (ήταν το στολίδι των γυναικών).
Παρά τον σκληρό και ανεκτίμητο ρόλο της η ισοτιμία ήταν άγνωστη λέξη για την Πόντια γυναίκα τότε και η αναγνώριση της από την κοινωνία ήταν πολύ περιορισμένη. Παρόλα αυτά ήταν εκεί πιστή στυλοβάτης σε όλα της τα καθήκοντα. Ήταν το παράδειγμα από γενιά σε γενιά και για τη σκληρότητα του χαρακτήρα της.
Κλείνοντας θα πω ένα που έλεγε ο πατέρας μου, όταν ήθελε να πει πόσο δυνατές ήταν οι Πόντιες γυναίκες: «Ποντια γυναίκα και Ζετόρ τρακτέρ»!ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ!!!Και σ’ αυτές που ακόμα δεν σήκωσαν το ανάστημά τους να φανεί η αξία τους. Υγεία δύναμη και υπομονή εύχομαι!!!
Με αγάπη και σεβασμό σε όλες τις γυναίκες.
Ελένη Σιδηροπούλου
